Zawór trójdrożny zbudowany jest z trzech portów, czyli wyjść rur. Inaczej może być nazywany trzydrogowym zaworem mieszającym, gdyż wewnątrz urządzenia umieszczony jest obrotowy element mieszający, który umożliwia mieszanie strumieni cieczy. To dzięki niemu można ustawić właściwą temperaturę wypływającej wody, co jest bardzo istotne w przypadku bardzo wielu urządzeń. Niby niewielkich rozmiarów urządzenie, a odgrywa bardzo ważną rolę w różnych instalacjach. Jest szczególnie chętnie stosowany w przypadku zmiany kierunku przepływu cieczy grzewczej bądź chłodzącej, zwłaszcza gdy dwa odbiorniki ciepła zasilane są naprzemiennie.
Rodzaje zaworów trójdrożnych
Istnieją dwa główne rodzaje zaworów trójdrożnych. Jednym z nich jest zawór trójdrożny przełączający, stosowany do zmiany kierunku przepływu w sytuacji, gdy w instalacji występują dwa na przemian zasilane odbiorniki ciepła. Zawór trójdrożny przełączający znajduje również zastosowanie w kotłach, pompach ciepła czy kolektorach słonecznych, czyli instalacjach, które mają więcej niż jedno źródło ciepła. W przypadku kotłów dwufunkcyjnych, których zadaniem jest jak najszybsze podgrzanie wody, niezbędna jest maksymalna moc grzewcza. Aby to osiągnąć, czynnik grzewczy kierowany jest do podgrzewacza, a zawór wstrzymuje przepływ czynnika w instalacji centralnego ogrzewania.
Drugim z nich jest zawór trójdrożny mieszający, który służy do mieszania czynnika zasilającego z powracającym z instalacji, w celu zmiany temperatury. Można go zastosować do:
- sterowania temperaturą, aby dostosować do indywidualnych potrzeb w danym momencie,
- ochrony użytkowników wody przed nadmiernym wzrostem temperatury wody, na przykład w trakcie kąpieli,
- ochrony kotła przed korozją, która może powstać jako wynik zbyt niskiej temperatury wody powracającej.
Regulacja stopnia otwarcia zaworu mieszającego jest sterowana ręcznie. Wszelkie korekty powinny być nanoszone przez użytkowania, zgodnie z potrzebami. Jeśli zmienią się warunki atmosferyczne, z powodzeniem można zastosować korektę nastawy zaworu i podnieść albo zmniejszyć temperaturę. Najczęściej robi się to by ochronić kocioł przed korozją w wyniku zbyt zimnej cieczy powracającej. Jeśli występuje automatyczna regulacja zmieszania, to steruje nią zazwyczaj termostat albo siłownik z napędem elektrycznym i regulatorem, który nim steruje. Wybór odpowiedniego zaworu trójdrożnego zależy od zastosowania i indywidualnych potrzeb, każdy z pewnością zapewni prawidłową pracę całej instalacji.