Potwierdziły się wstępne odczyty inflacji za wrzesień podane przez Główny Urząd Statystyczny. Wskaźnika zmian cen osiągnął poziom 17,2% rdr. i był tym samym najwyższy od lutego 1997 roku. Odczyt jest zdecydowanie wyższy niż te z sierpnia, lipca i czerwca – kolejno 16,1%, 15,6% i 15,5%. Jednocześnie dane zweryfikowały oczekiwania części ekonomistów, którzy uważali, że inflacja będzie powoli spadać poczynając właśnie od września. Drożeją praktycznie wszystkie usługi i dobra, a poziom wzrostu cen w każdej badanej kategorii przekracza cel inflacyjny przyjęty przez Narodowy Bank Polski i Radę Polityki Pieniężnej.
Od paliw przez całą gospodarkę
Dokładniejsza analiza danych przygotowanych przez GUS jasno pokazuje, że presja inflacyjna przenosi się z rynku pali na inne sektory gospodarki. Praktycznie nie ma już takiej kategorii wyszczególnionej w raporcie, dla której wzrost cen znajdowałby się w okolicy celu RPP wynoszącego 2,5% rdr. Bardzo wiele dóbr i usług notuje wzrost dwucyfrowy. Szczególnie źle prezentują się ceny produktów spożywczych, które w stosunku do zeszłego roku podrożały średnio o 20%. Ponieważ są to dobra pierwszej potrzeby mniej zamożne osoby nie mogą uciekać przed wysokimi cenami decydując się na odroczenie zakupu. Duże wzrosty zanotowano także w kategorii użytkowanie mieszkania – aż 29,9% – oraz transporcie – 16,4%. To jak ciężka jest sytuacja podkreśla fakt, że tradycyjnie „taniejące” odzież i obuwie drożeją o 7% rdr.
Komentarze z rynku
Do danych GUSu odnieśli się główni ekonomiści większości większych banków w Polsce. Zgodnie wskazują, że widoczny zaczyna być tzw. efekt drugiej rundy związany z cenami energii. Analitycy wskazują na to, że do końca roku inflacja najpewniej będzie rosnąć z miesiąca na miesiąc, by osiągnąć w lutym 2023 roku szczyt może nawet powyżej 20% rdr. Rodzi się obawa o możliwość realizacji scenariusza samonapędzającego się mechanizmu. Wówczas ciężko będzie zatrzymać spiralę inflacyjną. Ponadto będzie się to wiązało z wysokimi kosztami dla gospodarki.